Kitab-ı Cihannüma - Cilt: 1 - Tıpkıbasım

2009 yılı, Batı dünyasındaki ilerlemeleri ve Doğu'daki aksine gidişi ilk farkeden ve bu zafiyeti gidermeye yönelik siyasî arayışlar için gece gündüz çalışan büyük bilginimiz Kâtib Çelebi'nin (1609-1657) doğumunun 400. yılıdır. Devrinde daha çok Hacı Mustafa Halîfe olarak tanınan Kâtib Çelebi yaklaşık yirmi sekiz yaşından vefat ettiği hicrî takvimle elli yaşına kadar, durmadan okuyup, okutup yazmıştı. Bu yoğun mesaî sonucunda da geriye başlıca tarih, bibliyografya, biyografya, coğrafya, haritacılık, fıkıh, matematik, astronomi ve sosyoloji alanlarında olmak üzere değişik türde yirmi üç çalışma bırakmıştı. Eski devirlerin ilim anlayışına uygun bu çalışma seyri sebebiyle, Kâtib Çelebi'yi Türk tarihinin en önemli ansiklopedist bilgini olarak anmak için yeterlidir. Doğumunun 400. yılı dolayısıyla ve müellifin Keşfii'z-zünûn adlı muhteşem eserine vurgu yaparak Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim've Kültür Kurumu (UNESCO) 2009 yılını Kâtib Çelebi yılı olarak ilân etmiştir.
Kâtib Çelebi dünyanın aynası anlamındaki Cihânnümâ'mn yazımına, en geç 1648'den itibaren başlamış, Atlas Okyanusu adalarıyla ilgili gerekli bilgileri bulamadığından tahrire ara vermişti. Atlas minör Tercümesi Levâmi'u'n-nûrun tamamlanmasından sonra, ikinci defa Cihânnümâ'yı 1654'den itibaren yeniden kaleme almaya başladı. Kâtib Çelebi'nin bu tercümeye dayanarak tekrar yazmaya giriştiği Cihânnümâ, bir dünya coğrafyasıdır ve Osmanlılar'ın coğrafya görüşünde yeni bir devir açmıştır. Dünya ilk defa kıtalara göre ve haritalar eşliğinde kaleme alınmıştır. Cihânnümâ, Osmanlılar'ın ilk ve yegâne sistematik coğrafya kitabı olma özelliğini ise ibrahim Müteferrika'nin ilâvelerle yaptığı 1732'deki neşri dolayısıyla elde etmişti.

2009’un UNESCO tarafından Kâtip Çelebi Yılı ilân edilmesi vesilesiyle TTK yıl içinde Kâtip Çelebi’nin üç eserini ele almış ve tahkikli neşri basılan Fezleketü’t-Tevârîh’ten sonra Cihânnümâ adlı ünlü eserinin tıpkıbasımını gerçekleştirmiştir. Doğumunun 400. yılında Kâtip Çelebi’nin bu eserinin Müteferrika baskısı, okuyucuların ilgisine sunulmuştur.
Cihânnümâ bir dünya coğrafyasıdır ve içinde birçok harita vardır. İbrahim Müteferrika tarafından gerçekleştirilen 1732 baskısı eserin “Osmanlıların ilk ve yegâne sistematik coğrafya kitabı” olmasını sağlamıştır.
2009’da tıpkıbasımdan oluşan ilk cildi basılan eserin, indeksinden oluşan ikinci cildi 2010’da basılacaktır.