Neticetü'l-Fetava Şeyhülislam Fetvaları _{Osmanlılarda Hukuk ve Toplum 6}

Ehil kimselerin fıkhî meselelere verdikleri cevaplardan oluşan fetvalar zaman zaman konu, müftü ya da kurum bazında derlenerek fetva mecmuaları vücuda getirilmiştir. Osmanlı dönemi sözkonusu olduğunda şeyhülislam fetvalarını içeren mecmuaların yanı sıra devletin muhtelif bölgelerinde görev yapan müftülere ait mecmualar da görülmektedir.

Fetva mecmualarının, başta hukuk tarihi olmak üzere Osmanlı tarihi çalışmalarının hemen her alanında birinci el kaynak olarak önemli bir yeri olduğu aşikâr. Buna rağmen günümüzdeki akademik çalışmaların bu mecmualara gereken ilgiyi gösterdiğini söyleyemiyoruz. Bunun başlıca sebebi olarak tarihçilerin bu mecmuaların sistematiğine ve diline yabancı olmalarını zikredebiliriz. Dolayısıyla fetva mecmualarının geniş bir dizinle ve ilmî esaslara uygun biçimde yayınlanması bir ihtiyaç olarak tezahür etmektedir.

Bu ihtiyacı gidermek üzere Ahmed Efendi ve Hafız Mehmed el-Gedûsînin, 1143-1210/1730-1795 tarihleri arasında meşîhat makamında bulunmuş şeyhülislamların verdiği fetvalardan derledikleri Netîcetü'l-fetâvâ'yı neşrediyoruz. 19. yüzyılda en çok kullanılan mecmualardan biri olan bu eser, Fetvahane tarafından muteber kabul edilen dört mecmuadan biriydi.